Ο κήπος - καταφύγιο

Οι κήποι εξυπηρετούν πολλές ανάγκες. Ο χαρακτήρας και η διαρρύθμιση τους έχουν μια ποικιλία εξίσου μεγάλη με την ποικιλία των ανθρώπων που τους φροντίζουν και τους δημιουργούν. Μερικοί μάλιστα δεν έχουν καν δημιουργηθεί συνειδητά. Έχουν εξελιχθεί τυχαία καθώς περνούν από τον έναν ιδιοκτήτη στον άλλον. Θα μπορούσε κανείς να μάθει για την ιδιοσυγκρασία εκείνων που παίρνουν στα σοβαρά τους κήπους τους, αν μελετήσει τα αποτελέσματα των κόπων τους. Πολλά πράγματα μπορούν να αποκαλυφθούν, όχι τόσο από την επιτυχία της δουλειάς όσο από τις προσθέσεις που την παρακίνησαν. Αυτό ήταν φανερό στους κήπους - τοπία των περασμένων χρόνων - με τα κλασικά αγάλματα τοποθετημένα σε στρατηγικές θέσεις, με τους ακριβούς παραλογισμούς που πρόσφεραν οπτικές ψευδαισθήσεις. Όλα αυτά ικανοποιούσαν τις φιλοδοξίες των πλούσιων που τους ενέπνεε η κλασική τέχνη ή κάποιο προσωπικό όνειρο να φτιάξουν κάτι ανάλογο με τα ιταλικά αριστουργήματα. Κάτι αντίστοιχο βέβαια υπάρχει και σήμερα. Γιατί οι χρωματιστές ανάγλυφες φιγούρες στις κεραμικές γλάστρες δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αντιγραφή από τα αρχαία ελληνικά αγάλματα, φτιαγμένες για αυτούς που δεν μπορούν να διαθέσουν για ένα αληθινό άγαλμα. Ή, ακόμη, οι μπετονένιες λιμνούλες που στολίζονται από διάφορους ήρωες και από παπάκια δεν αποτελούν παρά μια έκφραση δημιουργικότητας που πηγάζει από μια διάθεση αντιγραφής των πραγματικών λιμνών, που συναντά κανείς στις μεγάλες ιδιοκτησίες, τις στολισμένες με αληθινούς κύκνους και αγριόπαπιες. Κάθε άνθρωπος, μέσα στα όρια των συνθηκών του, της μόρφωσης του, των πρακτικών περιστάσεων και των οικονομικών του δυνατοτήτων, ξετυλίγει κάτι από τις εσωτερικές του δημιουργικές ελπίδες όταν σχεδιάζει τον κήπο του. Για αυτούς που έχουν μια εσωτερική ανάγκη για μοναξιά, ή που θέλουν να ανακουφιστούν για λίγο από την οικογένεια ή από τα αδιάκριτα μάτια των γειτόνων, ή που απλώς λαχταρούν πότε πότε τη γαλήνη ενός ήσυχου δάσους, προτείνουμε εδώ μια νέα μορφή κήπου. Έναν κήπο μέσα στον κήπο, ένα κρησφύγετο - ας το ονομάσουμε ο "κήπος - καταφύγιο". Κατ' αρχήν είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποιος χώρος. Οι πολύ μικροί κήποι δεν προσφέρονται για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, υπάρχει ένα μεγάλο πεδίο για εφευρετικότητα και προσωπική τροποποίηση των βασικών αρχών στις διάφορες περιστάσεις. Γι' αυτό το λόγο δεν έχουμε δώσει διαστάσεις, αφήνοντας την εκλογή των δέντρων και των θάμνων ελεύθερη. Η ιδέα είναι να πάρουμε έναν κήπο που υπάρχει ήδη, να διαλέξουμε μια κατάλληλη γωνία και να φτιάξουμε μέσα σε αυτό το χώρο έναν κρυμμένο κήπο που να τον σκεπάζουν θάμνοι και δέντρα, έτσι ώστε όταν μπεις μέσα σε αυτόν να μην μπορεί να σε δει κανείς, ούτε από το σπίτι, ούτε από τους γειτονικούς κήπους, ούτε ακόμη από κάποιον που περπατάει μέσα στο δικό σου κήπο. Η προσπάθειά μας εδώ είναι να αναπλάσουμε την ατμόσφαιρα ενός ξέφωτου μέσα σε ένα δάσος, σαν εκείνα τα ηλιόλουστα μέρη που ανοίγουν απροσδόκητα ανάμεσα στα δέντρα. Σε έναν συνηθισμένο κήπο που δεν έχει χώρο για δέντρα του δάσους είναι αδύνατο να πετύχουμε μια γνήσια απομίμηση, άλλα εδώ χρησιμοποιούμε μόνο την ιδέα, μια ανάπλαση της ατμόσφαιρας και όχι ένα πραγματικό αντίγραφο. Δεν υπάρχουν μονοπάτια που να οδηγούν σε αυτό τον κήπο. Δεν υπάρχουν ξεκάθαρα δρομάκια για να φτάσεις εκεί. Η παρουσία του δεν είναι μέρος του σχεδίου του κύριου κήπου, άλλα είναι κάτι τόσο προσωπικό για τον ιδιοκτήτη του και τόσο ιδιωτικό όσο και ένα ημερολόγιο που βρίσκεται κλειδωμένο μέσα σε ένα ανώνυμο συρτάρι. Εκείνοι που θέλουν να δημιουργήσουν έναν τέτοιο "κήπο - καταφύγιο" δεν χρειάζονται να τους πει κάποιος άλλος το σκοπό του. Θα ξέρουν αμέσως από μόνοι τους πως να τον χρησιμοποιήσουν, γιατί αλλιώς δε θα τους ενδιέφερε από την αρχή κάτι τέτοιο. Διαλέξτε μια γωνία με έναν καλό ψηλό φράχτη. Στο φράχτη μπορείτε να φυτέψετε κάποιο αναρριχώμενο που να φουντώνει, όπως Αγιόκλημα. Αν βάλετε Κληματίδα, διαλέξτε μια με μικρά άνθη, όπως η αρωματική Clematis montana. Φυτεύουμε τρεις ασημένιες σημύδες, έτσι ώστε να σχηματίζουν τρίγωνο, σε αποστάσεις που θα εξαρτηθούν από το διαθέσιμο χώρο, άλλα όχι τόσο κοντά ώστε να εμποδίζεται η φυσική τους ανάπτυξη. Γύρω από το δέντρο, έτσι ώστε να το περιβάλλει, τοποθετούμε ένα ακανόνιστο "πέταλο" από θάμνους - σε αυτή την περίπτωση την αρωματική τριανταφυλλιά. Η άκρη της μιας πλευράς αυτού του πετάλου σταματά κάτω από τη σκιά του δέντρου. Από την άλλη άκρη, έτσι που να την απομονώνει και να τη διαχωρίζει από το δέντρο, φυτεύουμε έναν άλλο φράχτη από ένα είδος όπως η Βερβερίδα. Όλη αυτή η διάταξη κρύβεται από κάποια μεγάλη ομάδα φάμνων, που μπορούν να είναι μπλε πασχαλιές (Syringa) ή πυράκανθα ή ροδόδεντρα. Αυτά τα τοποθετούμε σαν μέρος του σχεδίου του κύριου κήπου και μόνο οι σημύδες θα ανεβαίνουν σε μεγαλύτερο ύψος. Από κάτω θα έχουμε κουρεμένο γκαζόν και, σε τυχαίες θέσεις κάτω από τα δέντρα, θα υπάρχουν υάκινθοι, νάρκισσοι, άγριες ανεμώνες. καμπανούλες, βιολέτες και πρίμουλες, ανάλογα με την εποχή τους. Η επιλογή μπορεί να γίνει κατά τις προτιμήσεις σας. Κάτω από το δέντρο τοποθετούμε ένα μικρο κάθισμα και από τη στιγμή που θα καθίσουμε, κατακτήσαμε την απομόνωση. Οι σημύδες ρίχνουν μια ελαφριά δαντελωτή σκιά, οι τριανταφυλλιές, το Αγιόκλημα και τα άνθη δίνουν ένα λεπτό άρωμα, ενώ αν τοποθετήσουμε προσεκτικά την όλη διάταξη, ο ήλιος θα περνά ανάμεσα ή πάνω από τους μεγαλύτερους θάμνους. Από τη στιγμή που θα αναπτυχθούν τα φυτά χρειάζεται λίγη δουλειά. Οι θάμνοι θα χρειάζονται λίγο κλάδεμα και αν μέσα στο γκαζόν φυτρώσουν αγριονεραγκούλες και αγριομαργαρίτες δεν χρειάζεται να ανησυχούμε. Αυτός δεν ήταν άλλωστε ο σκοπός μας;